Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Mỹ (CDC) đã tiến hành một nghiên cứu phát hiện ra hai biến chủng mới, BA.4 và BA.5, có khả năng kháng vaccine cao hơn khoảng 4 lần so với các biến chủng Omicron trước đây.
Nghiên cứu này được thực hiện bởi các chuyên gia tại CDC và kết quả đã được công bố trên tạp chí Nature vào ngày 13/7. Các nhà khoa học đã thử nghiệm mẫu virus trên kháng thể của những người đã tiêm chủng. Họ phát hiện rằng BA.4 và BA.5 có khả năng giảm hiệu quả của miễn dịch từ vaccine nhiều hơn so với các biến chủng Omicron trước đó.
Để có phân tích chi tiết, các nhà nghiên cứu thu thập mẫu máu từ những người đã được tiêm ba liều vaccine mRNA ngừa Covid-19. Họ cũng thu thập mẫu từ những người có miễn dịch do tiêm vaccine và những người nhiễm bệnh tự nhiên.
Sau đó, các chuyên gia đã phát triển các phiên bản “giả dạng virus” khác nhau (pseudovirus), mang các đặc điểm của từng biến chủng phụ của Omicron. Kết quả cho thấy BA.2.12.1 có khả năng chống lại miễn dịch từ liều tăng cường cao hơn 1,8 lần so với BA.2. Trong khi đó, BA.4 và BA.5 có khả năng kháng vaccine hiệu quả hơn 4,2 lần.
Mặc dù vậy, các loại vaccine mRNA vẫn duy trì được sự an toàn và hiệu quả trong giai đoạn mới của đại dịch. Các nhà nghiên cứu lưu ý rằng khả năng bảo vệ của vaccine không chỉ dừng lại ở việc tạo ra kháng thể. Việc tiêm chủng còn kích thích cơ thể sản sinh tế bào T và B bền vững, giúp ngăn chặn sự lây lan của bệnh và giảm tỷ lệ trường hợp nặng và tử vong. Hơn nữa, dữ liệu sơ bộ cho thấy hệ thống miễn dịch sau khi nhiễm bệnh tự nhiên vẫn giữ hiệu quả lên đến 97% trước các biến chủng phụ của Omicron.
Theo các nhà nghiên cứu, với việc Omicron tiếp tục lây lan, dự kiến sẽ xuất hiện nhiều biến chủng phụ mới, có khả năng lây truyền và né tránh kháng thể hiệu quả hơn. Họ cảnh báo rằng các quốc gia cần đề cao tinh thần cảnh báo và theo dõi sát sao các phiên bản virus đang hoạt động, vì chúng có thể xuất hiện một cách ngẫu nhiên và không lường trước được.
Hiện chưa rõ liệu BA.4 và BA.5 có xuất phát từ phiên bản ban đầu của Omicron hay không. Các chuyên gia đoán rằng chúng có thể đã tiến hóa từ biến chủng BA.2, một biến chủng trước đây đã chiếm ưu thế.
Cả hai biến chủng này được phát hiện lần đầu tại Nam Phi vào tháng 4, và chúng đã nhanh chóng lan rộng trên toàn thế giới do các đột biến giúp virus dễ dàng xâm nhập vào tế bào người.
Sự ảnh hưởng của BA.4 và BA.5 khác nhau tùy thuộc vào quốc gia, dựa trên tỷ lệ tiêm chủng, các biến chủng đang hoạt động và cấu trúc dân số cũng như xã hội (bao gồm cả tuổi tác và các biện pháp an toàn phòng dịch).
Biến chủng BA.5 đã xuất hiện tại nhiều quốc gia như Bồ Đào Nha, Đức, Anh, Đan Mạch, Pháp, Áo, Bỉ, Hong Kong, Úc, Canada, Israel, Na Uy, Thụy Sĩ, Thái Lan và Singapore…
Theo các chuyên gia, BA.5 có tốc độ lây lan nhanh hơn so với phiên bản Omicron trước đó. Tuy nhiên, biến chủng này ít gây ra các triệu chứng nguy hiểm hơn. Nguyên nhân chính là việc virus lây lan hiệu quả ở các vùng đường hô hấp trên cơ thể (như mũi và họng) hơn là ở phổi, giảm tỷ lệ tử vong so với giai đoạn trước của đại dịch.
Trong giai đoạn mới của đại dịch, chính phủ chủ yếu tập trung vào việc tiêm chủng và kêu gọi người dân tự ý thức thực hiện các biện pháp phòng dịch thay vì siết chặt các biện pháp kiểm soát virus như trước đây.