Bệnh suy giãn tĩnh mạch xảy ra khi các van trong lòng tĩnh mạch hỏng, làm cho máu chảy theo chiều trái ngược với thông thường. Thay vì được bơm từ bàn chân lên tim, máu tĩnh mạch sẽ đi theo chiều ngược lại.
Bác sĩ Lê Thanh Phong, Trưởng đơn vị Phẫu thuật Mạch máu, Bệnh viện ĐH Y Dược TP HCM, cho biết trong cơ thể con người có hai loại mạch máu chính: động mạch và tĩnh mạch.
– Động mạch giống như một mạng lưới bao gồm các cấu trúc hình ống, từ lớn đến nhỏ, với nhiệm vụ dẫn máu có ôxy và chất dinh dưỡng từ tim trái đến nuôi các cơ quan. Khi mô ở các cơ quan nhận hết chất dinh dưỡng và ôxy thì trả máu “bẩn” lại cho hệ tĩnh mạch để dẫn máu về tim phải.
– Tĩnh mạch cũng như một mạng lưới gồm các cấu trúc hình ống, vận hành theo cơ chế các tĩnh mạch nhỏ ở xa sẽ dẫn máu về các tĩnh mạch lớn hơn, gần tim hơn, sau đó đổ về tim.
Hệ tĩnh mạch chi dưới bao gồm các tĩnh mạch nông (nằm ngay dưới da), tĩnh mạch sâu (trong khoang cơ của chi dưới) và tĩnh mạch xuyên (nối từ hệ tĩnh mạch nông với tĩnh mạch sâu).
Các tĩnh mạch sâu vận chuyển 90% tổng lượng máu về tim, phần còn lại khoảng 10% là do tĩnh mạch nông đảm nhận. Khi các tĩnh mạch nông bị tắc hoặc được cắt bỏ sẽ không ảnh hưởng đến khả năng vận chuyển máu của hệ tĩnh mạch chi dưới. Tương tự, các nhánh tĩnh mạch xuyên nếu hư cũng có thể được phá bỏ vì nó chỉ có nhiệm vụ dẫn máu từ hệ thống nông về hệ thống tĩnh mạch sâu.
Cơ chế gây bệnh suy giãn tĩnh mạch
Trong lòng tĩnh mạch chi dưới, ở phía dưới nếp bẹn có các van tĩnh mạch. Van được cấu tạo bởi 2 lá van nằm trong lòng tĩnh mạch. Hai lá van này có một đầu dính vào thành tĩnh mạch, phần còn lại nằm tự do trong lòng tĩnh mạch.
Khi bàn chân cử động, cơ co bóp và bơm máu từ chân lên trên. Lúc đó các lá van sẽ mở ra, cho phép dòng máu “bẩn” trở về tim. Khi chân đứng yên, do tác động của trọng lực, dòng máu có khuynh hướng đi ngược từ trên xuống, nhưng vì các van đã đóng lại nên ngăn cản dòng máu chảy ngược xuống dưới. Với phương thức hoạt động như thế, các van tạo nên hệ thống dòng chảy một chiều trong tĩnh mạch.
Hậu quả là gây nên tình trạng những tĩnh mạch giãn to, ngoằn ngoèo dưới da hoặc viêm ở các mô xung quanh. Biểu hiện thành triệu chứng phù mắt cá chân, viêm da và lở loét ở cẳng chân, chủ yếu là ở vùng gần mắt cá chân.
Cách điều trị bệnh suy giãn tĩnh mạch bằng phẫu thuật
Bệnh suy tĩnh mạch mạn tính biểu hiện ở các khía cạnh: Tổn thương thành tĩnh mạch, van tĩnh mạch và tổn thương da. Đó là kết quả của phản ứng viêm, bắt nguồn từ sự tăng áp lực trong lòng tĩnh mạch. Các phương pháp điều trị đều nhằm điều chỉnh sự tăng áp lực này. Phẫu thuật đóng một vai trò quan trọng trong việc loại bỏ dòng chảy ngược – nguyên nhân gây tăng áp lực trong tĩnh mạch.
Có nhiều phương pháp để loại bỏ dòng chảy ngược ở các tĩnh mạch nông như phẫu thuật, chích xơ, đốt bằng sóng cao tần, đốt laser nội mạch. Các phẫu này được chứng minh hiệu quả và an toàn, góp phần cải thiện chất lượng cuộc sống bệnh nhân. Bên cạnh đó, các phương pháp điều trị khác cũng đóng một vai trò quan trọng góp phần nâng cao hiệu quả điều trị và ngăn ngừa bệnh tái phát.
Riêng đối với suy tĩnh mạch sâu, đang có hai luồng quan điểm: Một nhóm bác sĩ cho rằng nguyên nhân bệnh là do lá van tĩnh mạch có vấn đề, làm cho van đóng không kín nên không ngăn được dòng máu chảy ngược. Vì thế cần tập trung sửa chữa van. Nhóm thứ hai cho rằng thành tĩnh mạch nâng đỡ van bị giãn làm cho van không thể đóng kín nên dòng máu chảy ngược xuất hiện. Vì thế cần làm vững thành tĩnh mạch bằng phẫu thuật, hy vọng các lá van có thể đóng kín. Các phẫu thuật này thường rất khó, kết quả ngắn hạn và trung hạn tốt nhưng về dài hạn không như mong muốn nên chỉ áp dụng cho những bệnh nhân bị loét chân do suy tĩnh mạch sâu mà điều trị bằng các phương pháp khác không khỏi.
==============
Suy giãn tĩnh mạch chân là một căn bệnh rất phổ biến ở những người trưởng thành, đặc biệt là ở những người phụ nữ. Nó được định nghĩa là sự giãn nở hoặc phình to của các tĩnh mạch chân do sự giãn nở của van tĩnh mạch, dẫn đến sự trở ngại trong luồng máu trở lại tim. Các triệu chứng của suy giãn tĩnh mạch chân có thể bao gồm đau, phù, mỏi mắt, rối loạn chức năng thần kinh và thậm chí là loét da.
Cơ chế gây ra suy giãn tĩnh mạch chân bao gồm một số yếu tố, bao gồm:
1. Tác động của trọng lực: Trọng lực luôn là một yếu tố cơ bản trong việc gây ra suy giãn tĩnh mạch chân. Khi bạn đứng hoặc ngồi trong một thời gian dài, trọng lực sẽ đẩy máu trong cơ thể của bạn xuống chân. Nếu van tĩnh mạch không hoạt động đúng cách, máu sẽ lưu lại ở chân, dẫn đến sự giãn nở và suy giãn tĩnh mạch chân.
2. Yếu tố di truyền: Có một yếu tố di truyền cũng có thể gây ra suy giãn tĩnh mạch chân. Nếu trong gia đình bạn có người mắc bệnh này, bạn có thể có nguy cơ cao hơn để mắc suy giãn tĩnh mạch chân.
3. Chấn thương: Nếu bạn từng bị chấn thương ở chân hoặc bị phẫu thuật ở chân, bạn có thể bị suy giãn tĩnh mạch chân sau đó.
4. Sự đeo đuổi: Suy giãn tĩnh mạch chân cũng có thể xảy ra nếu bạn thường xuyên đeo giày cao gót hoặc những loại giày không thoải mái, vì nó có thể gây áp lực lên chân của bạn.
Để ngăn ngừa suy giãn tĩnh mạch chân, bạn có thể thực hiện một số biện pháp như:
- Tập thể dục thường xuyên và giảm cân nếu cần thiết
- Thay đổi tư thế khi ngồi hoặc đứng để giảm áp lực lên chân
- Sử dụng giày thoải mái, độn giày hoặc kính chân đế để giảm áp lực lên chân khi di chuyển
- Nâng cao chân khi nghỉ ngơi để giúp máu lưu thông trở lại tim
- Sử dụng tất chống suy giãn tĩnh mạch hoặc quần áo bảo vệ tĩnh mạch để tăng sự hỗ trợ cho tĩnh mạch chân
Nếu bạn bị suy giãn tĩnh mạch chân, bạn có thể cần phải điều trị bằng thuốc hoặc phẫu thuật, tùy thuộc vào mức độ của bệnh. Tuy nhiên, việc ngăn ngừa bệnh suy giãn tĩnh mạch chân bằng các biện pháp trên sẽ giúp bạn giảm thiểu nguy cơ mắc bệnh và giữ cho tĩnh mạch chân của bạn khỏe mạnh.
Trong tổng quát, suy giãn tĩnh mạch chân là một bệnh rất phổ biến, nhưng nó có thể được ngăn ngừa và điều trị hiệu quả. Nếu bạn có bất kỳ triệu chứng nào của suy giãn tĩnh mạch chân, hãy tìm kiếm sự tư vấn và điều trị từ bác sĩ chuyên khoa để đảm bảo rằng bạn sẽ được chăm sóc tốt nhất.
Các biện pháp phòng ngừa suy giãn tĩnh mạch chân không chỉ giúp ngăn ngừa bệnh mà còn giúp cải thiện sức khỏe và tăng cường sự thoải mái cho chân. Bạn có thể áp dụng những biện pháp sau đây để giảm thiểu nguy cơ mắc bệnh suy giãn tĩnh mạch chân:
1. Tập thể dục thường xuyên: Việc tập thể dục đều đặn như đi bộ, chạy bộ, bơi lội hay tham gia các hoạt động giải trí khác sẽ giúp tăng cường lưu thông máu và giảm áp lực lên chân.
2. Giảm cân: Việc giảm cân sẽ giảm áp lực lên chân và giúp tăng cường lưu thông máu. Nếu bạn có thể giảm cân thì hãy làm điều đó.
3. Tăng cường tập yoga hoặc Pilates: Hai bộ môn này sẽ giúp tăng cường cơ bắp và tăng cường lưu thông máu.
4. Tránh quá tải chân: Đừng đứng hay ngồi trong thời gian dài và đặc biệt là tránh mang giày cao gót quá thường xuyên.
5. Ăn uống lành mạnh: Ăn uống đúng cách và cân bằng, tăng cường lượng vitamin và khoáng chất trong khẩu phần sẽ giúp cơ thể khỏe mạnh và giảm thiểu nguy cơ mắc bệnh.
6. Massage chân thường xuyên: Massage chân giúp tăng cường lưu thông máu và giảm căng thẳng, giúp cơ thể thư giãn.
Những biện pháp trên sẽ giúp bạn ngăn ngừa suy giãn tĩnh mạch chân hiệu quả. Tuy nhiên, nếu bạn đã bị suy giãn tĩnh mạch chân, hãy tìm kiếm sự tư vấn và điều trị từ bác sĩ chuyên khoa để đảm bảo rằng bạn sẽ được chăm sóc tốt nhất.
Phẫu thuật là phương pháp điều trị bệnh suy giãn tĩnh mạch chân khá hiệu quả trong trường hợp bệnh nặng hoặc các biện pháp điều trị không mang lại hiệu quả đáng kể. Các phương pháp phẫu thuật được sử dụng để điều trị suy giãn tĩnh mạch chân bao gồm:
1. Thủ thuật phẫu thuật nội soi: Phương pháp này sử dụng ống nội soi và các công cụ nhỏ để loại bỏ các tế bào đặc biệt của suy giãn tĩnh mạch chân.
2. Phẫu thuật bỏ tĩnh mạch: Phương pháp này sử dụng các kỹ thuật lâm sàng để bỏ hoặc bóp các tĩnh mạch suy giãn.
3. Phẫu thuật laser: Phương pháp này sử dụng ánh sáng laser để tiêu diệt các tế bào đặc biệt của suy giãn tĩnh mạch chân.
4. Phẫu thuật bóc vỏ tĩnh mạch: Phương pháp này sử dụng các kỹ thuật lâm sàng để bóc vỏ các tĩnh mạch suy giãn.
Sau phẫu thuật, bệnh nhân cần được chăm sóc đúng cách để đảm bảo sự phục hồi nhanh chóng và tránh các biến chứng. Việc sử dụng đai nén và tập vận động đều đặn cũng là cách giúp tăng cường lưu thông máu và ngăn ngừa tái phát bệnh suy giãn tĩnh mạch chân.
Tuy nhiên, việc quyết định sử dụng phẫu thuật để điều trị bệnh suy giãn tĩnh mạch chân cần được đưa ra sau khi đã được thảo luận và tư vấn kỹ càng từ bác sĩ chuyên khoa.