Giãn tĩnh mạch thực quản xảy ra khi lưu lượng máu bình thường đến gan bị chặn do cục máu đông hoặc sẹo trong gan. Tình trạng này có thể gây nguy hiểm đến tính mạng do những biến chứng nghiêm trọng.
Các tĩnh mạch thực quản trong gan thường nhỏ và có thành mỏng, không thể chứa lượng máu lớn. Do đó, khi máu chảy chậm, các tĩnh mạch có thể giãn và vỡ. Việc vỡ tĩnh mạch thực quản có thể gây nguy hiểm, thậm chí dẫn đến tử vong. Vì vậy, khi có nghi ngờ về giãn tĩnh mạch thực quản, bệnh nhân cần đến bệnh viện ngay lập tức để được kiểm tra, chẩn đoán và điều trị kịp thời.
Nguyên nhân nào gây bệnh giãn tĩnh mạch thực quản?
- Xơ gan là nguyên nhân phổ biến nhất gây giãn tĩnh mạch thực quản. Trong số người mắc xơ gan, có 30% bị giãn tĩnh mạch do lưu lượng máu về gan bị chậm. Trong năm đầu tiên sau khi chẩn đoán, có 5% trường hợp giãn tĩnh mạch nhỏ và 15% giãn tĩnh mạch lớn gây ra chảy máu.
- Tăng huyết áp tĩnh mạch cửa là một biến chứng của xơ gan xảy ra khi mô sẹo ngăn chặn dòng chảy máu xung quanh gan. Tình trạng này dẫn đến tăng huyết áp trong tĩnh mạch cửa, nơi máu từ các cơ quan khác đến gan.
- Nếu lưu lượng máu xung quanh gan bị hạn chế, cơ thể sẽ cố gắng tăng cường máu qua các tĩnh mạch trong dạ dày hoặc thực quản. Khi lưu lượng máu chảy qua chúng tăng lên quá mức bình thường, có thể gây ra tình trạng giãn tĩnh mạch.
- Nguyên nhân hiếm gặp của giãn tĩnh mạch thực quản có thể bao gồm hội chứng Budd-Chiari và bệnh sán máng. Hội chứng Budd-Chiari làm tắc nghẽn các tĩnh mạch trong gan một phần. Sán máng có thể xâm nhập vào các mạch máu, gây ra giãn tĩnh mạch.
Triệu chứng nhận biết bệnh giãn tĩnh mạch thực quản
Giãn tĩnh mạch thực quản thường không có triệu chứng rõ ràng, thường chỉ được phát hiện khi xảy ra chảy máu. Các dấu hiệu và triệu chứng của chảy máu từ tĩnh mạch thực quản bao gồm nôn ra máu (ít hoặc nhiều) hoặc đi phân màu đen. Những biểu hiện này xuất hiện khi tĩnh mạch đã giãn đến mức độ cực đại, dẫn đến thủng hoặc vỡ tĩnh mạch, gây chảy máu. Da bệnh nhân có thể nhợt nhạt hơn thường lệ; Cảm giác mệt mỏi liên tục; Khó thở; Hoặc chóng mặt,…
Chỉ có thể phát hiện giãn tĩnh mạch thực quản thông qua các xét nghiệm hình ảnh như nội soi hay chụp cắt lớp vi tính (CT Scan).
Biến chứng nguy hiểm của giãn tĩnh mạch thực quản
Biến chứng nguy hiểm nhất của giãn tĩnh mạch thực quản là chảy máu. Khi tình trạng này xảy ra, có nhiều rủi ro khác đi kèm, chẳng hạn như sốc do mất máu quá nhiều. Nếu không được cấp cứu và xử trí đúng cách kịp thời, tỷ lệ tử vong rất cao.
Theo thống kê, có tới 50% những người mắc xơ gan cũng có biến chứng giãn tĩnh mạch thực quản. Nguy cơ chảy máu tái phát cao, đặc biệt sau khi điều trị.
Phương pháp chẩn đoán giãn tĩnh mạch thực quản
Để chẩn đoán bệnh gan, cần sử dụng nhiều phương diện, kỹ thuật khác nhau bao gồm: phân tích triệu chứng, tiền sử bệnh, kiểm tra lâm sàng; xét nghiệm máu và thực hiện sinh thiết gan nếu cần thiết.
Những người mắc xơ gan nên kiểm tra tình trạng giãn tĩnh mạch thực quản thường xuyên bằng các phương pháp như nội soi hoặc CT Scan.
Cần làm gì khi bị giãn tĩnh mạch thực quản?
Nếu có các triệu chứng như mệt mỏi, chán ăn, hoặc đau ở vùng gan…, bệnh nhân cần đến bệnh viện để được kiểm tra tình trạng sức khỏe và nhận điều trị kịp thời.
Trong trường hợp nôn ra máu, cho thấy có thể tĩnh mạch thực quản bị vỡ, bệnh nhân cần đưa đến bệnh viện ngay lập tức để được cấp cứu cầm máu.
Tóm lại, mục tiêu chính trong điều trị giãn tĩnh mạch thực quản là ngăn chặn chảy máu. Chảy máu từ tĩnh mạch thực quản có thể đe dọa tính mạng, vì vậy biện pháp tốt nhất để ngăn chặn nguy cơ này là chủ động phòng ngừa và kiểm soát bệnh gan.