Một nghiên cứu mới được công bố đã rộng mở cánh cửa cho việc hiểu sâu hơn về cách ketamine, một loại thuốc gây mê nổi tiếng, hoạt động trong cơ thể, từ đó mở ra những cơ hội mới trong việc điều trị trầm cảm một cách an toàn và hiệu quả.
Trầm cảm là căn bệnh phố biến nhưng chưa có đột phá trong điều trị
Trầm cảm hiện nay là một trong những căn bệnh phổ biến, tuy nhiên, các phương pháp điều trị hiện tại chỉ có hiệu quả ở khoảng 2/3 số bệnh nhân và thời gian điều trị thường kéo dài. Những hạn chế này đã tăng lên nhu cầu về các phương pháp điều trị trầm cảm mới và nhanh chóng. Vào năm 2017, sự xuất hiện của ketamine đã tạo ra một làn sóng kỳ vọng, đặc biệt sau khi thuốc esketamine dạng xịt mũi, dựa trên ketamine, được giới thiệu bởi Johnson & Johnson vào hai năm sau đó. Tuy nhiên, việc sử dụng thuốc xịt này vẫn bị hạn chế bởi Cục Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Hoa Kỳ (FDA).
Vấn đề lớn nhất trong việc sử dụng ketamine dạng xịt chính là cơ chế hoạt động của nó chưa được hiểu rõ, tạo ra nhiều lo ngại về tính an toàn của loại thuốc này. Tuy nhiên, một nghiên cứu mới được công bố trên Neuron đã mở ra một cánh cửa mới trong việc hiểu về cách ketamine hoạt động trong cơ thể.
Nghiên cứu tạo tiền đề cho việc sử dụng ketamine điều trị trầm cảm
Nghiên cứu này, được thực hiện tại Viện Khoa học Weizmann ở Rehovot, Israel và Viện Tâm thần Max Planck ở Munich, Đức, đã tập trung vào việc lập bản đồ gen trong hàng nghìn tế bào thần kinh riêng lẻ trong não của những con chuột được tiêm một liều ketamine nhỏ. Các nhà nghiên cứu đã tập trung vào các tế bào thần kinh nhạy cảm đối với chất dẫn truyền thần kinh glutamate, một hợp chất liên quan đến tác dụng chống trầm cảm của ketamine.
Kết quả của nghiên cứu này là việc xác định một cơ chế hoạt động mới của ketamine. Được biết, ketamine không chỉ tác động lên các tế bào thần kinh chịu ảnh hưởng của serotonin như các loại thuốc chống trầm cảm thông thường, mà còn tăng cường kênh Kcnq2 kali trong các thụ thể glutamate – tế bào thần kinh nhạy cảm. Điều này giải thích tại sao ketamine có thể tạo ra hiệu quả kéo dài và tại sao nó vẫn giữ tác dụng lâu sau khi loại thuốc này đã bị loại bỏ khỏi cơ thể.
Đáng chú ý, việc kết hợp ketamine với một loại thuốc động kinh, retigabine, đã tăng cường đáng kể tác dụng chống trầm cảm của ketamine. Điều này mở ra những cánh cửa mới trong việc điều trị trầm cảm, có thể giúp giảm nguy cơ tử vong trong các trường hợp tự tử và giảm bớt thời gian điều trị. Cả hai loại thuốc này đã được FDA chấp thuận, điều này có nghĩa là chúng có thể sớm được thử nghiệm trên con người, mở ra hy vọng cho hàng triệu người trên thế giới đang chịu đựng cơn đau của trầm cảm.