Phù chân và nặng chân có thể là dấu hiệu của suy giãn tĩnh mạch. Suy giãn tĩnh mạch là tình trạng tĩnh mạch không còn đàn hồi, không hoạt động hiệu quả để đẩy máu từ chân trở về tim, gây ra sự tràn dịch và phù tại chân. Nếu phù và nặng chân không giảm sau khi thực hiện các biện pháp phòng ngừa, bạn nên thăm khám bác sĩ để được chẩn đoán và điều trị đúng cách.
- Suy tĩnh mạch là bệnh lý phổ biến
- Nữ giới dễ bị suy tĩnh mạch hơn nam
- Phù nặng chân do suy giãn tĩnh mạch
- 3 nhóm triệu chứng suy tĩnh mạch chân
- Các phương pháp chữa phù nặng chân
- Phòng ngừa phù nặng chân do suy giãn tĩnh mạch
Triệu chứng phù chân, cảm giác mỏi và nặng ở bắp chân vào cuối ngày là điều phổ biến ở nhiều người. Tuy nhiên, không nên chủ quan vì phù chân, nặng chân cũng là một trong những dấu hiệu sớm cảnh báo bệnh suy giãn tĩnh mạch.
Suy tĩnh mạch là bệnh lý phổ biến
Khi van trong lòng tĩnh mạch không thể đóng kín để đẩy máu về tim, sự ngược chiều trọng lực sẽ khiến một lượng máu từ tĩnh mạch chảy về phía dưới chân, tạo áp lực và kéo dãn thành tĩnh mạch. Hiện tượng này gọi là suy giãn tĩnh mạch, và nếu không được điều trị sớm, sẽ dẫn đến các biểu hiện như phù, nặng chân, vọp bẻ, tĩnh mạch giãn to, ngoằn ngoèo dưới da, viêm và loét da do loạn dưỡng. Tuy nhiên, tình trạng này còn có thể dẫn đến huyết khối tĩnh mạch sâu, gây nguy hiểm đến tính mạng vì thuyên tắc phổi. Do đó, việc chăm sóc và điều trị sớm là rất cần thiết.
Nữ giới dễ bị suy tĩnh mạch hơn nam
Nguy cơ suy tĩnh mạch ở phụ nữ cao hơn nam giới do sự tăng cao của hormone progesterone. Mất cân bằng progesterone có thể gây tổn thương cho các van nhỏ bên trong tĩnh mạch, khiến chúng không thể giữ được sự liên tục trong việc đẩy máu về tim. Các nhà nghiên cứu tại Pháp đã chỉ ra rằng progesterone tác động nhạy cảm hơn đến các tĩnh mạch lớn trong cơ thể, đặc biệt là tĩnh mạch chân, so với estrogen, một hormone nữ khác.
Phụ nữ có thai có nguy cơ bị suy tĩnh mạch tăng lên do sự phát triển của thai nhi khiến cơ thể người mẹ phải đưa máu đi khắp cơ thể và tĩnh mạch giãn ra. Thêm vào đó, áp lực từ sự lớn lên của thai nhi trong tử cung cũng gây áp lực lên tĩnh mạch chủ dưới, gây ra chứng giãn tĩnh mạch. May mắn thay, các triệu chứng này thường biến mất trong vòng ba đến sáu tháng sau khi sinh. Tuy nhiên, nếu phụ nữ mang thai nhiều lần, khả năng hồi phục sẽ kém hơn.
Giai đoạn mãn kinh là thời gian phụ nữ suy giảm estrogen và progesterone, điều này có thể dẫn đến suy yếu tĩnh mạch. Các liệu pháp hormone thay thế thường được sử dụng để giảm tình trạng bốc hỏa và loãng xương, tuy nhiên chúng có thể làm tăng nặng thêm tình trạng suy tĩnh mạch, do đó cần tham vấn kỹ với bác sĩ trước khi sử dụng. Ngoài ra, thói quen đi giày cao gót và ngồi bắt chéo chân cũng tăng nguy cơ suy tĩnh mạch ở phụ nữ.
Ngoài vấn đề giới tính, người thừa cân, béo phì, người làm công việc đòi hỏi phải ngồi hoặc đứng nhiều, như nhân viên văn phòng, tiếp tân, bảo vệ, bác sĩ phẫu thuật và người ít vận động, đều có nguy cơ cao bị suy tĩnh mạch. Hiện tượng này đang ngày càng trẻ hóa do lối sống ít vận động.
Phù chân, nặng chân do suy giãn tĩnh mạch
Bác sĩ Hoàng Kim Bình, chuyên khoa Phẫu thuật Tim – Mạch máu tại Bệnh viện Bình Dân (TP HCM), giải thích rằng suy tĩnh mạch chi dưới gây ra sự không khép kín của các van trong tĩnh mạch, khiến máu không thể trở về tim một cách hiệu quả. Áp lực và căng thẳng trong tĩnh mạch do sự giãn nở này khiến máu chảy ngược và gây ra các triệu chứng như phù, đau chân và sưng tấy. Hậu quả nghiêm trọng nhất của suy tĩnh mạch là nguy cơ hình thành huyết khối gây tắc động mạch phổi và tử vong. Tình trạng suy tĩnh mạch thường gặp ở chân và ảnh hưởng đến khoảng 10% – 35% người trưởng thành.
3 nhóm triệu chứng suy tĩnh mạch chân
Theo các chuyên gia, hầu hết người bệnh suy giãn tĩnh mạch thường chỉ đến bệnh viện khám khi gặp phải các cản trở trong sinh hoạt, thường với các nhóm triệu chứng chính sau:
Ứ trệ máu hạ chi:
Cảm giác bó chặt ở bắp chân, nặng chân, mỏi chân. Có khi có cảm giác tê, như có kiến bò vùng bàn chân.
Vọp bẻ (chuột rút) ở bắp chân, thường xảy ra về đêm.
Sưng phù xung quanh hai mắt cá
Các triệu chứng thường nặng lên về chiều tối sau một ngày làm việc, hoặc sau khi đứng lâu; triệu chứng thuyên giảm vào buổi sáng khi ngủ dậy, hoặc sau khi nghỉ ngơi, kê cao chân.
Dãn mao mạch và dãn các tĩnh mạch nông ở chân:
– Dãn thân tĩnh mạch chính
– Dãn tĩnh mạch nhỏ dạng mạng nhện
– Dãn tĩnh mạch nhỏ dạng lưới
Loét da, da khó lành do loạn dưỡng
Người bệnh nhân thấy vùng da ở chân thay đổi sắc tố, da dễ bị chàm, loét da khó lành do tình trạng ứ máu lâu ngày gây nên rối loạn vận chuyển ô xy và dinh dưỡng cho các mô.
Các phương pháp chữa phù chân nặng chân
Tùy vào tình trạng mà bác sĩ có hướng điều trị khác nhau cho người bệnh. Ví dụ như:
Điều trị nội khoa
Đầu tiên, cần thay đổi thói quen sinh hoạt và công việc hàng ngày. Bên cạnh đó, khi bệnh mới ở giai đoạn đầu thì cách chữa nặng chân, phù chân hiệu quả thích hợp nhất là sử dụng các sản phẩm có nguồn thảo dược để cải thiện các biểu hiện bệnh và ngăn chặn bệnh diễn tiến nặng hơn. Hiện nay, trên thị trường có khá nhiều các sản phẩm dành cho người bệnh suy giãn tĩnh mạch mà người bệnh có thể lựa chọn. Điển hình như sản phẩm Hộ Mạch An, được chiết xuất từ các thành phần thảo dược quý có tác dụng:
- Nhân sâm: được nghiên cứu có tác dụng tăng cường sức co bóp của tim, để tăng tạo lực hút máu từ tĩnh mạch (đặc biệt là những tĩnh mạch xa như tĩnh mạch chi dưới) và lực đẩy máu giàu oxy, dinh dưỡng đi nuôi cơ thể.
- Hoàng kỳ: loại dược liệu quý làm tăng tính co và biên độ co mạch.
- Hòe hoa: y học cổ truyền đã ghi nhận Hoàng kỳ có tác dụng tăng cường sức đề kháng, giảm tính thẩm thấu của mạch máu, hồi phục tính đàn hồi của mạch máu bị tổn thương, cầm máu, chống kết tập tiểu cầu, chống viêm, hạ cholesterol máu, cường tim.
- Đương quy: từ lâu đã được sử dụng trong các bài thuốc bổ huyết, hoạt huyết, thông kinh, dưỡng gân, tiêu sung. Nhiều nghiên đã chứng minh, có mối liên hệ giữa công năng tăng cường tuần hoàn não và điều trị ứ trệ máu của đương quy theo y học cổ truyền với phác đồ điều trị những bệnh chẩn đoán theo tây y như bệnh tim mạch, bệnh viêm mạch tạo huyết khối nghẽn.
- Địa long: Trên hệ tim mạch, Địa Long có tác dụng phá huyết nhờ hoạt chất chính là Lumbritin .
- Xích thược: Hoạt chất Paeoniflorin giúp ức chế thần kinh, chống co thắt giảm đau và chống viêm. Đồng thời có tác dụng làm mát, hoạt huyết, thông mạch, làm tan máu ứ tụ.
- Đào nhân: tác dụng ghi nhận làm ức chế sự đông máu, phá huyết, hoạt huyết từ đó giúp máu lưu thông đi nuôi các cơ quan trong cơ thể được tốt hơn, nhất là ở chi dưới.
- Bạch thược: được ghi nhận có hiệu quả tốt trong các trường hợp lưng ngực đau, chân tay nhức mỏi, nhức đầu, hoa mắt, bệnh về mạch như viêm mạch huyết khối, tắc mạch, nghẽn mạch máu não.
- Xuyên khung: chứa thành phần Ligustrazin giúp ức chế sự kết tập tiểu cầu, dự phòng tạo cục máu đông ở mạch máu, tăng nhịp tim và tăng lưu lượng máu trên hệ tim mạch.
- Hồng hoa: tác dụng tốt làm giảm mức cholesterol máu, giảm nguy cơ xơ vữa động mạch.
Nhờ vậy, những tác dụng của Hộ Mạch An gồm giúp hoạt huyết, tán ứ, bền thành mạch; hỗ trợ trong trường hợp suy giãn tĩnh mạch, suy giãn mạch máu, tắc nghẽn mạch máu chi, tê bì chân tay. Hộ Mạch An đặc biệt thích hợp sử dụng cho người bị suy giãn tĩnh mạch do thành mạch yếu; Người khí huyết ứ trệ, lưu thông máu kém gây đau mỏi vai gáy, tê bì chân tay.
Một khảo sát gần đây cho thấy, những người mới có biểu hiện đau nhức, tê, nặng chân tay do biểu hiện sớm của suy giãn tĩnh mạch, sử dụng Hộ Mạch An liều 6 viên/ngày sẽ thấy giảm nhanh các triệu chứng chỉ sau 1-2 tuần.
Ngoài ra, có một vài phương pháp điều trị suy giãn tĩnh mạch khác không sử dụng thuốc như:
- Mang vớ áp lực: đeo liên tục ban ngày giúp khép các van tĩnh mạch bị hở, nhờ vậy làm hạn chế máu ứ trệ chảy ngược, giảm phù nề.
- Chích xơ: áp dụng cho các trường hợp dãn tĩnh mạch nhỏ dạng lưới và khu trú.
Phẫu thuật
Bác sĩ đã thực hiện một ca phẫu thuật để loại bỏ các búi tĩnh mạch bị giãn, lột tĩnh mạch, sửa van và tạo hình tĩnh mạch qua da.
Can thiệp nội mạch
Bác sĩ sẽ tiến hành thủ thuật bằng cách sử dụng các thiết bị để đưa vào lòng tĩnh mạch và áp dụng năng lượng để tạo đông khí hoặc sử dụng laser để làm teo tĩnh mạch suy giãn. Ngoài ra, bác sĩ cũng có thể sử dụng keo dính để làm cho tĩnh mạch suy giãn bị xơ hóa và biến mất theo thời gian. Phương pháp này mới thay thế cho việc phẫu thuật lột tĩnh mạch truyền thống và ít đau đớn, giúp người bệnh phục hồi nhanh chóng và đảm bảo tính thẩm mỹ. Đây là phương pháp điều trị lựa chọn cho các trường hợp suy tĩnh mạch xuyên.
Phòng ngừa phù nặng chân do suy giãn tĩnh mạch
Để phòng ngừa bệnh suy giãn tĩnh mạch, bác sĩ Bình khuyên mọi người nên tránh mặc quần áo quá chật, đặc biệt ở vùng chân và hông, hạn chế đứng lâu hoặc ngồi nhiều và không ngồi bắt chéo chân để tránh tạo áp lực lên đùi và xương chậu, gây cản trở cho sự lưu thông máu.
Họ cũng nên tập thể dục đều đặn để tăng cường lưu thông máu, tuy nhiên, khi đã có dấu hiệu suy giãn tĩnh mạch, cần chọn các môn thể thao nhẹ nhàng như đi bộ, bơi lội, đạp xe, khiêu vũ. Các môn thể thao có cử động mạnh và gây chấn động lên hệ tĩnh mạch, như chạy, quần vợt, đá bóng, nên được hạn chế.
Vào buổi tối, khi điều trị suy giãn tĩnh mạch, nên kê cao chân khi nằm để giúp máu chảy về tim một cách dễ dàng hơn, tránh dồn ứ máu ở chân.